Aynı işi yapan işçilere işverenin eşit davranmaması durumunda işçi işverenden ne tür bir talepte bulunma hakkına sahiptir.
İşyerinin devri durumunda işçilerin sözleşmelerinin durumu nedir?
İşyerinin devri halinde işverenlerin sorumluluklarının kapsamı nedir?
Geçici iş ilişkisi ne kadar süre için yapılabilir?
İş sözleşmesi belli bir şekil şartına tabi midir?
Kanunda aksi belirtilmedikçe belli bir şekil şartına bağlı değildir.
Süresi bir yıl ve daha fazla olan iş sözleşmelerinin yazılı şekilde yapılması zorunludur.
Yazılı sözleşme yapılmayan hallerde işveren işçiye en geç iki ay içinde genel ve özel çalışma koşullarını ve karşılıklı sorumlulukları gösteren yazılı bir belge vermekle yükümlüdür.
Sürekli ve süreksiz iş nedir?
Nitelikleri bakımından en çok otuz iş günü süren işlere süreksiz iş denir
Nitelikleri bakımından otuz iş gününden fazla devam eden işlere sürekli iş denir.
Belirli ve belirsiz süreli iş sözleşmesi nedir?
Belirli süreli işlerde veya belli bir işin tamamlanması veya belirli bir olgunun ortaya çıkması gibi objektif koşullara bağlı olarak işveren ile işçi arasında yazılı şekilde yapılan iş sözleşmesi belirli süreli iş sözleşmesidir.
İş ilişkisinin belli bir süreye bağlı olarak yapılmadığı durumlarda gerçekleşen sözleşme belirsiz süreli iş sözleşmesidir.
Belirli süreli iş sözleşmesi esaslı bir neden olmadığı müddetçe birden fazla üst üste yapılamaz. Aksi halde iş sözleşmesi başlangıcından itibaren belirsiz süreli olur.
Emsal işçi nedir?
İşyerinde aynı veya benzeri işte belirsiz süreli iş sözleşmesi ile çalıştırılan işçidir.
Çağrı üzerine çalışmanın özellikleri nelerdir?
Yazılı sözleşme ile, işçiye ihtiyaç duyulması halinde iş görme ediminin yerine getirileceğinin kararlaştırıldığı kısmi süreli iş sözleşmesidir.
Hafta, ay veya yıl gibi bir zaman dilimi içinde işçinin ne kadar süreyle çalışacağını taraflar belirlemedikleri takdirde, haftalık çalışma süresi yirmi saat kararlaştırılmış sayılır. İşçi bu sürede ücrete hak kazanır.
İşveren çağrıyı en az dört gün önceden yapmak zorundadır.
Sözleşmede günlük çalışma süresi belirlenmemiş ise işçi en az dört saat çalıştırılmak zorundadır.
Deneme süreli iş sözleşmesinin özellikleri nelerdir?
Deneme süresi en çok iki ay olabilir. Bu toplu sözleşme ile dört aya kadar uzatılabilir.
Deneme süresi içinde taraflar bildirime gerek duymadan sözleşmeyi tek taraflı olarak feshedebilir. Tazminat ödenmez. Ücret alacakları saklıdır.
Belirsiz süreli iş sözleşmesinde fesih süreleri nelerdir?
İşi altı aydan az sürmüş işçi için iki hafta öncesinden bildirilmelidir.
İşi altı ay ile birbuçuk yıla kadar sürmüş işçi için dört hafta öncesinden bildirilmelidir.
İşi birbuçuk yıldan üç yıla kadar sürmüş işçi için altı hafta öncesinden bildirilmedir.
İşi üç yıldan fazla sürmüş işçi için sekiz hafta öncesinden bildirilmelidir.
İşveren bildirim süresine ait ücreti peşin vermek suretiyle iş sözleşmesini feshedebilir.
Sözleşmenin feshinde usul nedir?
İşveren fesih bildirimini yazılı olarak yapmak ve fesih sebebini açık ve kesin bir şekilde belirtmek zorundadır.
Sözleşmesi feshedilen işçi ne kadar süre içinde feshin iptali için dava açmalıdır?
Fesih bildiriminin tebliğinden itibaren bir ay içinde iş mahkemesinde dava açabilir.
Dava iki ay içine sonuçlandırılır ve bir ay içinde Yargıtay kararını verir.
Geçersiz sebeple yapılan feshin sonuçları nelerdir?
Feshin geçersizliğine karar verildiğinde işveren işçiye bir ay içinde işe başlatmak zorundadır.
İşveren işçiyi işe başlatmazsa, en az dört aylık ve en fazla sekiz aylık ücreti tutarında tazminat ödemekle yükümlü olur.
Kararın kesinleşmesine kadar çalıştırılmadığı süre için işçiye en çok dört aya kadar doğmuş bulunan ücret ve diğer hakları ödenir.
İşçi, mahkeme kararının tebliğinden itibaren on işgünü içinde işe başlamak için işverene başvurmalıdır. Başvurmazsa fesih geçerli bir fesih olur.
Çalışma koşullarının değişikliği durumunda işveren neleri önceden yapmalıdır?
Durumu işçiye yazılı olarak bildirmek durumundadır.
Şekle uygun olarak yapılmayan ve işçi tarafından altı işgünü içinde yazılı olarak kabul edilmeyen değişiklikler işçiye bağlamaz.
İşveren değişikliğin geçerli bir nedene dayandığını ileri sürerek ve bildirim süresine uyarak iş sözleşmesini feshedebilir.
İşinden bildirim süresine uymadan veya sözleşmesi süresi bitmeden ayrılan işçinin başka bir işverenin yanında çalışmaya başlaması durumunda yeni işveren hangi hallerde sorumlu tutulur?
İşçinin bu davranışına yeni işe girdiği işveren sebep olmuşsa,
Yeni işveren işçinin bu davranışını bilerek onu işe almışsa,
Yeni işveren işçinin bu davranışının öğrendikten sonra onu çalıştırmaya devam ederse işçi ile birlikte sorumludur.
İşçi hangi hallerde iş sözleşmesini haklı nedenlerle feshedebilir?
Sağlık sebepleri
Ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzerleri
Zorlayıcı sebepler
İşçinin gözaltına alınması veya tutuklanması halinde devamsızlığının 17 inci maddedeki bildirim süresini aşması
Derhal fesih hakkının kullanılma süresinde dikkate alınan hususlar nelerdir?
İki taraftan birinin bu çeşit davranışlarda bulunduğunu diğer tarafın öğrendiği günden başlayarak altı işgünü geçtikten ve her halde fiilin gerçekleşmesinden itibaren bir yıl sonra kullanılamaz.
İşçinin olayda maddi çıkar sağlaması durumunda bir yıllık süre uygulanmaz.
Yeni iş arama izni süresi ne kadardır?
Günde 2 saatten az olamaz.
Bu sürelerde ücret kesintisi yapılamaz.
İşçi isterse iş arama iznini işten ayrılacağı günden evvelki günlere rastlatarak toplu olarak kullanabilir.
Verilmeyen iş arama izninin ücreti yüzde yüz zamlı olarak işçiye ödenir.
Toplu işçi çıkarma halleri olarak kabul edilen durumlar nelerdir?
İşyerinde çalışan işçi sayısı 20 ile 100 işçi arasında ise en az 10 işçinin,
101 ile 300 işçi arasında ise en az yüzde on oranında işçinin 301 ve daha fazla ise en az 30 işçinin işine 17 inci madde uyarınca ve 1 aylık süre içinde aynı tarihte veya farklı tarihlerde son verilmesi durumunda toplu işçi çıkarma sayılır.
İşven bu durumu en az otuz gün önceden işyeri sendika temsilciliğine, ilgili bölge müdürlüğüne ve iş kurumuna bildirir.
Özürlü ve eski hükümlü çalıştırma zorunluluğu oranları nelerdir?
Elli ve daha fazla işçi çalıştıran işverenlerden özel sektör işverenleri yüzde üç özürlü işçiyi, kamu işverenleri yüzde dört özürlü ve yüzde iki eski hükümlü işçiyi çalıştırmakla yükümlüdür.
İşyerindeki işçi sayısının tespitinde yarıma kadar olanlar dikkate alınmaz, yarımdan fazla olanlar tama tamamlanır.
İşyerinin işçisi iken sakatlananlara öncelik tanınır.
Çalıştırmakla yükümlü olunan işçiler Türkiye İş Kurumu tarafından sağlanır.
Yar altı ve su altı işlerinde özürlü işçi çalıştırılamaz.
İşyerinden malulen ayrılmak zorunda kalıp da maluliyeti ortadan kalkan işçinin işverenine müracaat etmesi ve uygun yer olmasına rağmen işe alınmaması durumunda işverenin katlanacağı külfet nedir?
İşveren bu yükümlülüğünü yerine getirmezse eski işçiye altı aylık ücret tutarında tazminat öder.
Özürlü istihdamında işverence ödenen prim için devlet katkısı nasıl uygulanır?
Özürlü istihdam etmek zorunda olan işverenin istihdam ettiği özürlünün prime esas kazanç alt sınırının işveren hissesinin tamamı hazine tarafından karşılanır. Özürlü sigortalı kendi hissesini öder.
Özürlü istihdam etmek zorunda olmayan veya kontenjan fazlası istihdam eden işverenin prime esas alt kazanç sınırının işveren hissesinin yarısı hazine tarafından karşılanır.
Özürlü işçi istihdam etmeyen işverenden tahsil edilecek cezalar hangi amaçla kullanılır?
Özürlülerin ve eski hükümlülerin mesleki eğitim, iş kurma, iş bulma ve teknoloji desteği gibi projelerde kullanılmak üzere bir hesapta toplanır.
Muvazzaf askerlik dışında askere alınan veya kanuni bir ödev dolayısıyla işinden ayrılan işçinin iş sözleşmesi ne zaman feshedilmiş sayılır?
İşinden ayrıldığı günden başlayarak iki ay sonra işverence feshedilmiş sayılır.
İşçinin bu haktan faydalanabilmesi için o işte en az bir yıl çalışmış olması şarttır.
Bir yıldan fazla olan her yıla iki gün eklenir ve toplam gün 90 günü geçemez.
Bu şekilde işinden ayrılan işçiler bu ödevin sona ermesinden itibaren iki ay içinde işlerine geri başvururlarsa ve uygun yer olduğu halde işveren işçiyi işe başlatmazsa işçiye üç aylık ücret tutarında tazminat öder.
Ücret nedir?
Bir kimseye bir iş karşılığında işveren veya üçüncü kişiler tarafından sağlanan ve para ile ödenen tutardır.
Emre muharrer senetle, kuponla veya yurtta geçerli parayı temsil ettiği iddia olunan bir senetle veya diğer herhangi bir şekilde ücret ödemesi yapılamaz.
Ücret en geç ayda bir ödenir. İş sözleşmeleri ile bir haftaya kadar indirilebilir.
Meyhane ve benzeri eğlence yerleri ve perakende mal satan dükkan ve mağazalarda, buralarda çalışanlar hariç, ücret ödemesi yapılamaz.
Ücret alacaklarında zamanaşımı süresi beş yıldır.
Ücreti ödeme gününden itibaren yirmi gün içinde ödenmeyen işçi iş görme borcunu yerine getirmekten kaçınabilir.
Gününde ödenmeyen ücretlere, mevduata uygulanan en yüksek faiz oranı uygulanır.
Ücretin saklı kısmı ne kadardır?
İşçinin aylık ücretlerinden dörtte birinden fazlası haczedilemez veya başkasına devir ve temlik olunamaz.
Ücret kesme cezasının limiti ne kadardır?
Bir ayda iki gündelikten veya parça başına göre verilen ücretlerde işçinin iki günlük kazancından fazla olamaz.
Bu paralar işçiler eğitimi için kullanılmak üzere Bakanlık hesabına açılan banka hesabına bir ay içinde yatırılır.
Asgari ücret sınırları en geç ne kadar sürede bir belirlenir?
Asgari ücret tespit komisyonu aracılığıyla en geç iki yılda bir belirlenir.
Asgari ücret tespit komisyonu kararları için neler söylenebilir?
En az 10 üyenin katılmasıyla toplanır.
Oyların eşitliği halinde başkanın bulunduğu taraf çoğunluğu sağlamış olur.
Üye oylarının çoğunluğu ile karar verir.
Komisyon kararları kesindir.
Resmi gazetede yayımlanarak yürürlüğe girer
Zorlayıcı sebepler nedeniyle çalışamayan veya çalıştırılmayan işçiye ödenecek ücretin miktarı ne kadardır?
Bekleme süresi içinde bir haftaya kadar her gün yarım ücret ödenir.
Fazla çalışma nedir?
Haftalık kırkbeş saati aşan çalışmalardır.
Ülkenin genel yararları, işin niteliği veya üretimin arttırılması gibi nedenlerle fazla çalışma yapılabilir.
Fazla çalışma ücreti normal saatlik çalışmanın yüzde elli fazlasıdır.
Fazla saatlerle çalışmak için işçinin onayının alınması gerekir.
Fazla çalışma süresinin toplamı bir yılda ikiyüzyetmiş saatten fazla olamaz.
Fazla sürelerle çalışma nedir?
Haftalık çalışma süresinin kırkbeş saatin altında belirlendiği durumlarda kırkbeş saate kadar olan çalışmalar fazla sürelerle çalışmadır.
Normal çalışma ücretinin yüzde yirmibeş fazlası ödenir.
İşçi fazla çalıştığı süreler için her bir saatini bir buçuk saat serbest zaman olarak kullanabilir. Bu zamanları altı ay içinde kullanmalıdır.
Hafta tatili nedir?
Belirlenen işgünlerinde çalışmış olmaları koşuluyla yedi günlük bir zaman dilimi içinde kesintisiz en az yirmidört saat için verilen dinlenmedir. Bu sürenin ücreti tam olarak verilir.
Çalışılmış gibi kabul edilen günler nelerdir?
Çalışmadığı halde kanunen çalışma süresinden sayılan zamanlar ile kanundan veya sözleşmeden doğan tatil günleri
Evlenmede üç gün, ana veya babanın, eşin kardeş veya çocuğun ölümünde üç gün verilen izin süreleri
Hekim raporuyla verilen hastalık ve dinlenme izinleri ve işveren tarafından verilen diğer izinler
Genel tatil ücretinin ödemesi nasıl yapılır?
Bu günlerde çalışılmamışsa, çalışılmış gibi günlük ücreti ödenir. Tatil yapmadan geçirilirse çalışılan her gün için ayrıca bir günlük ücreti ödenir.
Hastalık nedeniyle çalışılmayan günlerde SGK tarafından işçiye ödenen ücretler için ne söylenebilir?
Aylık ücretli işçilerin ücretlerinden mahsup edilir.
Saat ücreti ile çalışan işçilerin tatil günü ücreti ne kadardır?
Saat ücretinin yedi buçuk katıdır.
Yıllık ücretli izin süreleri nelerdir?
Hizmet süresi bir yıldan beş yıla kadar (beş yıl dahil) olanlara ondört günden az olamaz.
Beş yıldan fazla onbeş yıldan az olanlara yirmi günden az olamaz.
Onbeş ve daha fazla hizmeti olanlara yirmialtı günden az olamaz.
Onsekiz ve daha küçük yaştaki işçilerle eli ve daha yukarı yaştaki işçilere verilecek ücretli izin süresi yirmi günden az olamaz.
Yıllık izin bakımından çalışılmış gibi sayılan haller nelerdir?
İşçinin hastalığı nedeniyle işe gidemediği süreler
Kadın işçilerin doğumdan önce ve sonra çalışamadığı süreler
Askerlik hizmeti dışında silâhaltına alınan ve 90 günü geçmeyen süreler
Zorlayıcı sebepler nedeniyle çalışılmayan 15 gün
Hafta tatili, ulusal bayram ve genel tatil günleri
Röntgen muayenehanelerinde çalışanlara verilen fazladan yarım günlük süreler
Evlenme, ölüm izinleri
Yıllık ücretli izinler
Yıllık ücretli izin günlerinin hesabında
İzin süresine rastlayan ulusal bayram, hafta tatili ve genel tatil günleri izin süresinden sayılmaz.
Gidiş ve dönüşler için toplam dört güne kadar yol izni verilebilir.
Yıllık ücretli izin süresinde ücret karşılığı bir işte çalıştığı anlaşılan işçi için ne uygulanır?
Bu izin süresi içinde kendisine ödenen ücret işveren tarafından geri alınabilir.
Yıllık ücretli iznini kullanan işçi için bu sürelerde hangi sigorta primi bildirilmez?
İş kazaları ve meslek hastalıkları primi bildirilmez.
Genel bakımdan haftalık çalışma süresi ne kadardır?
En çok kırkbeş saattir.
Telafi çalışması günlük en fazla ne kadardır?
Günlük en fazla çalışma süresini aşmamak koşulu ile günde üç saatten fazla olamaz. Tatil günlerinde telafi çalışması yapılamaz.
Ara dinlenmeleri için kabul edilen süreler nelerdir?
Dört saat ve daha kısa süreli işlerde onbeş dakika,
Dört saatten fazla yedibuçuk saate kadar süreli işlerde yarım saat,
Yedibuçuk saten fazla süreli işlerde bir saat ara dinlenmesi verilir.
Bu dinlenme süreleri en az olup aralıksız verilir.
Ara dinlenmeleri çalışma süresinden sayılmaz.
Gece süresi nedir?
En geç saat 20.00’da başlayarak en erken saat 06..00’a kadar geçen ve her halde onbir saat süren dönemdir.
İşçilerin gece çalışmaları yedibuçuk saati geçemez.
Postası değiştirilecek işçi aralıksız onbir saat dinlendirilmeden diğer postada çalıştırılamaz.
Çalıştırma yaşı ve çocukları çalıştırma yasağı hakkında neler söylenebilir?
Onbeş yaşının doldurmamış çocukların çalıştırılması yasaktır. Okulunu aksatmayacak şekilde bedenen ve zihnen gelişmelerine katkı sağlayacak işlerde ondört yaşını doldurmuş çocuklar çalıştırılabilir.
Temel eğitimini tamamlamış ve okula gitmeyen çocukların çalışma saatleri günde yedi ve haftada otuzbeş saatten fazla olmaz.
Okula devam eden çocukların eğitim dönemindeki çalışma süreleri günde iki saatten ve haftada 10 saatten fazla olamaz.
Maden ocakları ile yer altı işlerde Onsekiz yaşından küçükler ile her yaştaki kadınların çalıştırılması yasaktır.
Sanayie ait işlerde Onsekiz yaşını doldurmamış çocuk ve genç işçilerin gece çalıştırılması yasaktır.
İşverenler, işyerinde meydana gelen iş kazasını ve tespit edilecek meslek hastalığını ne kadar süre içinde nereye bildirmelidir?
En geç iki işgünü içinde yazılı olarak Bölge Müdürlüğüne bildirmelidir.
İşyerindeki işi durdurulan veya işyeri kapatılan işveren ne kadar süre içinde nereye müracaat etmelidir?
Yerel iş mahkemesine altı işgünü içinde itiraz etmelidir.
Mahkemeye itiraz idari işlemi kaldırmaz.
Mahkeme itirazı görüşür ve altı işgünü içinde karara bağlar. Kararlar kesindir.
Ağır ve tehlikeli işlerde kimler çalışamaz?
Onaltı yaşını doldurmamış genç işçiler ve çocuklar ile çalıştığı işle ilgili mesleki eğitim almamış işçiler çalıştırılamaz.
Ağır ve tehlikeli işlerde çalışacak olanlar için işe başlama esnasında rapor istenir ve bu raporlar yılda bir yenilenir.
Ondört yaşından Onsekiz yaşına kadar olan işçiler için altı ayda bir rapor alınır.
Kadın işçilere çocuklarını emzirmek için günde ne kadar izin verilir?
Günde birbuçuk saat süt izni verilir. Bu süreler çalışma süresinden sayılır.
Özürlü işçi çalıştırmayan işverene uygulanan müeyyide nedir?
Çalıştırmadığı her özürlü için çalıştırmadığı her aya yediyüzelli milyon lira para cezası verilir.
İşçi özlük dosyası tanzim etmeyen işverene verilen ceza nedir?
Beşyüz milyon lira para cezası verilir.
İşçi sayısı kaçın üzerinde olan işveren işyerinde kantin açılması için yer tahsis edebilir?
150 ve daha fazla işçisi olan işverenler